نجات گونه ماهی آزاد دریای خزر با استفاده از پیوند سلول های بنیادی - وبلاگ انجمن ها

به گزارش وبلاگ انجمن ها، محققان ایرانی و ژاپنی پیروز شدند از طریق کشت سلول های بنیادی ماهی آزاد دریای خزر و پیوند این سلول ها به لاروهای قزل آلای رنگین کمان، ماهی کایمر تولید کنند.

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی وبلاگ انجمن ها به نقل از اداره کل روابط عمومی وزارت علوم، امکان تولید گامت ماهی آزاد دریای خزر در ماهی قزل آلای رنگین کمان، برای نخستین بار در کشور با استفاده از فناوری سلول های بنیادی و ایجاد ماهی کایمر، توسط محققان دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگاه رویان تحقق یافت.

سمانه پورسعید دانش آموخته مقطع دکتری دانشگاه تربیت مدرس که این پروژه در قالب رساله تحقیقاتی وی و با راهنمایی محمد رضا کلباسی عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، به نتیجه رسیده است، با بیان اینکه بسیاری از ماهیان به ویژه گونه های اقتصادی به دلیل برداشت بی رویه از منابع آبی، آلودگی آب ها و تخریب زیستگاه ها و مناطق تخم ریزی در معرض خطر تهدید و یا حتی انقراض قرار گرفته اند، گفت: این امر بسیاری از محققان را به دنبال یافتن روش هایی برای جلوگیری از وقوع این رویداد مخرب ملزم ساخته است.

وی اضافه کرد: در این راستا روش های نوین بر پایه زیست فناوری سلولی، برای نیل به اهداف مختلف از جمله حفظ ذخایر ژنتیکی گونه های در معرض تهدید توسعه یافته است؛ که در آن ها به طور عمده از سلول های بنیادی استفاده می شود.

پورسعید با اشاره به انجام کار تیمی در این پروژه علمی گفت: در راستای حفاظت از گونه ارزشمند اقتصادی و در شرف انقراض ماهی آزاد دریای خزر، پژوهشگران دانشکده علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس با همکاری مشترک محققان پژوهشکده سلول های بنیادی پژوهشگاه رویان و دانشگاه علوم و تکنولوژی دریایی توکیو پیروز شدند از طریق کشت سلول های بنیادی اسپرماتوگونی ماهی آزاد دریای خزر و پیوند درون صفاقی این سلول ها به لاروهای قزل آلای رنگین کمان، ماهی کایمر تولید کنند.

وی اضافه کرد: کایمر به موجودی اطلاق می شود که سلول هایی با ترکیب ژنتیکی متفاوت در آن موجود حضور دارند. به عبارت دیگر قسمتی از سلول های موجود کایمر مشتق از سلول های داخلی میزبان و بخش دیگر مشتق شده از موجود دیگر است.

پورسعید با اشاره به اینکه در سال های اخیر ذخایر این گونه ارزشمند دریای خزر به شدت کاهش یافته و امکان صید مولدین و تکثیر مصنوعی آن جهت رهاسازی به دریا و حفظ ذخایر آن محدود شده است، اضافه کرد: با پیوند سلول های بنیادی اسپرماتوگونی این ماهی به ماهی قزل آلای رنگین کمان به روش غیرمستقیم از ذخایر ژنتیکی این گونه با ارزش محافظت خواهد شد. به عبارت دیگر با این فناوری ماهیان کایمر قزل آلایی ایجاد شده اند که به جای گناد خود پس از بلوغ، تخمک و اسپرم ماهی آزاد دریای خزر را تولید می کنند و بدین طریق با تکثیر ماهیان کایمر در بازه زمانی کوتاه تر می توان به تعداد قابل ملاحظه ای بچه ماهی آزاد که گونه مناسبی جهت پرورش در قفس در دریای خزر محسوب می شود، دست یافت.

وی در سرانجام به بخشی از نتایج این پژوهش که در مجله بین المللی General and Comparative Endocrinology به چاپ رسیده است، اشاره کرد و گفت: نتایج نشان داد که سلول های بنیادی ماهی آزاد دریای خزر پس از پیوند درون صفاقی قادر هستند به سمت جایگاه ابتدایی ماهی قزل آلای رنگین کمان مهاجرت کرده و با حمایت سلول های سوماتیک ماهی میزبان در هنگام بلوغ به سمت تولید تخمدان در ماهیان ماده و بیضه در ماهیان نر کایمر توسعه و تکامل یابند.